RESÄ°MDE KOMPOZÄ°SYON
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESÄ°NE HAZIRLIK RESÄ°M KURSU EĞİTÄ°MÄ° SÜRECÄ°NDE RESÄ°MDE KOMPOZÄ°SYON
KOMPOZÄ°SYON : Kavramsal ( nokta, çizgi, düzlem, hacim ) ve görsel ögelerin ( nokta, çizgi, renk, doku, boyut, biçim, yüzey ) belirli, bir düzen içinde bir araya gelmeleri kompozisyonu oluÅŸturur. Kompozisyonda en önemli ilke, her ÅŸeyin bütüne ait ve uygun olması, hiç bir ögenin birbirine yabancı ve uyumsuz olmamasıdır. Yani bütünlüktür, bütünlük içinde çeÅŸitliliktir.
Temel sanat eÄŸitiminde, öÄŸrencinin görsel ve duygusal geliÅŸmesini hızlandırmaya katkıda bulunan görsel eÄŸitim yaÅŸam boyu devam edecek bir sürecin baÅŸlangıcıdır. Görsel ağırlıklı analiz çalışmaları ile görmesini, algılayabilmesini öÄŸrenen bir öÄŸrenci yeterli düzeyde görsel bilgi birikimini yani görsel bilincini geliÅŸtirmiÅŸ olacaktır. Böylece öÄŸrenci çevresini daha duyarlı bir biçimde gözlemleme, ona karşı tepki gösterme, yorumlama ve yargılama alışkanlığını kazanacaktır. Bu tür bir duyarlığa sahip olunduÄŸunda, çevresine ve olaylara bakmasını bilen, baktığını gören, gördüÄŸünü deÄŸerlendirebilen ve bunlardan en doÄŸru sonuçlara, yargılara, çözümlere ulaÅŸabilen yaratıcı bir insan olabilmek söz konusudur.
Görsel eÄŸitim iki tür beceriyi gerektirmektedir.
* Görsel keskinlik,
* Görsel ifade.
Görsel keskinlik; bireyin çevresindeki çok yönlü mesajları ve bilgiyi hızla ve açık bir ÅŸekilde görebilme yeteneÄŸidir. Görsel keskinlik, ilgi alanlarına göre ağırlık kazanmaktadır. Bu nedenle görsel eÄŸitim, ilgi alanlarının da geniÅŸlemesine katkıda bulunmaktadır.
Görsel ifade; görsel mesajları göstermek yeteneÄŸidir. Görsel keskinlik aldığımız mesajlarla ilgilenirken, görsel ifade, yolladığımız mesajlarla ilgilidir. Görsel eÄŸitimi baÅŸarmak için her ikisi de bilinçli olarak geliÅŸtirilmelidir.
Görsel mesajın, üç seviyesi tanımlanmakta: Bunlar, ifade, soyutlama ve sembolizmdir. Ä°fade, gerçekte görebildiÄŸimiz ve yaÅŸadığımız ÅŸeyleri kaydetmeyi araÅŸtırır. Görsel iletiÅŸimde, soyutlama daha kuvvetli ve özü çıkartılmış bir anlama doÄŸru bir basitleÅŸtirme olarak tanımlanmaktadır. Herhangi bir anda görülen ÅŸeylerin anlamını çıkartmak ve düzen yaratmak için görsel bilgi ile doldurulmuÅŸ olmak gerekmektedir. Bu, algılama denilen olgu aslında soyutlama sürecidir. Sembolizm de görsel mesajın basitleÅŸtirilmiÅŸ bir formudur. Ancak, gerçekte görülebilen için yerine geçebilecek ya da onu yansıtabilecek bir imajı ortaya koyar.
Görsel analiz, görsel eÄŸitim ile baÅŸlar; bireyin çevresine karşı nasıl bakması, neyi görmesi gerektiÄŸini anlama ve onun hakkında düÅŸünme çabasıdır. Görsel analiz ile oluÅŸan deÄŸer yargıları bireyin çevresine karşı ilgi duymasına, onu daha duyarlı bir biçimde gözlemlemesine ve çevresini yargılamasına olanak saÄŸlamaktadır. Görsel analiz, his ve hayal gücünü harekete geçirerek amaca uygun yorumlama becerisini de kazandırmaktadır. Gözlemlerin ve fikirlerin sözcükler yerine çizimle not alınmasına yardımcı olmaktadır. Çizimle not almanın potansiyeli, kayıt yapmanın ötesindedir. Çünkü görselleÅŸtirilen bilgi, algılama gücüne baÄŸlı olarak kaydedilir. Algılama gücü de, gözlem yapabilme kadar düÅŸünme yeteneÄŸi ile geliÅŸmektedir. Not alma alışkanlığı kazanmak için, görsel analiz yaparken bazı temel becerilere sahip olmak gerekmektedir.
Bunlar,
* Algılama
* Ayrıntıyı fark etme / soyutlama
* Hayal gücünün geliÅŸtirilmesi, becerileridir.
Gözlem yapma; herhangi bir ÅŸeyi çizmek için önce ona bakılması gerekmektedir. Birçok insanın çizerken karşılaÅŸtığı güçlük, dikkatlice bakmak için zamanı yeterince deÄŸerlendirememesinden kaynaklanmaktadır. EÄŸitilmiÅŸ bir göze sahip olmak, görme duyarlılığı geliÅŸtirmek için sık sık çevreyi analiz eden çizimler yapmak gerekmektedir.
Algılama; duyu organları yardımıyla çevredeki objelerin, fark edilmesini, olayların açıklamasını içeren bir bilgi alma süreci sonunda ortaya çıkan psikolojik bir olgudur. Algı bir uyarıcı nedeniyle ortaya çıkar. Bir objeyi gördüÄŸümüzde onun görsel algısını elde ederiz. Algılama insanın var oluÅŸunun kültürel ve bireysel varlığına dayanmaktadır. Ä°nsan dış dünyayı duyuları ( 5 duyu organı ) ile ve bunların algı haline gelmesi sonucu tanır.
Algının temel özellikleri:
* Algılama bireyden bireye değişen bir olgudur.
* Algılamada deneyim önemli bir rol oynar.
* Algılamada insan çevreden amaçlarına uygun bilgi almaktadır.
* Algılama davranışı yönlendirir, eylem için bir uyarıcıdır.
Kısaca algılama, belirli bir deneyim kazanmış, önceden bilgi birikimi olan bireyin sinir sisteminin ani tepkisi olarak düÅŸünülebilir.
Ayrıntıyı görebilme, fark etme; algıyı artırmak için, onu bütünleyen, tamamlayan etkinlik ayrıntıyı fark etmedir. Görsel not almada hız ve doÄŸruluk, her bireyin geliÅŸtirilmesi gereken bir beceri olmasına karşın, en yetenekli birey için bile zaman, sınırlama getirmektedir. Bilginin birçok seviyesinin bilincinde olunduÄŸu zaman neye önem vermek gerekiyorsa, o bilgi konusunda yoÄŸunlaÅŸabilir; bu ÅŸekilde davranarak ayrıntıyı fark etme için uygulama yapılır. Ayrıntıyı fark etme bir takım iÅŸaretlerle de ifade edilebilmektedir.
Hayal gücünün geliÅŸtirilmesi; gözleme dayalı tasarıma yönelik düÅŸünmeye doÄŸru ilerlemek için hayal gücünün geliÅŸtirilmesi gerekmektedir. Çünkü yaratıcı bir tasarımcı için en önemli araç, hayal gücünün geliÅŸmesine katkıda bulunan görsel hafızadır. Birey, görsel hafızanın zengin bir koleksiyonuna sahip olmalıdır. Hafızanın zenginliÄŸi iyi geliÅŸmiÅŸ ve etkin bir görsel algılamaya dayanmaktadır. Görsel imaj toplamanın ve algılamayı bilinçli hale getirmenin en kolay yolu görsel not tutmadır.
Görsel eÄŸitim sonucu geliÅŸen ( görsel keskinlik ve ifade kazanan, görsel analizi öÄŸrenen, gözlem yapan, doÄŸru algılayan, ayrıntıyı fark eden, hayal gücünü geliÅŸtiren) birey çalışmalarını iyi bir kompozisyonla ifadelendirir.
Kompozisyon, ögelerin bir sistem içinde, ilkeler baÄŸlamında bir araya getirilmesidir; ancak bir üslubun karakterini de yansıtır bir bütündür. Üslubun karakteristiÄŸi bir dil ile yansıtılabilmektedir. Böyle bir dilin sözcüklerini doluluk-boÅŸluk, görsel ritim, görsel denge, çizgi, doku, biçim vs. oluÅŸturur.
PaylaЕџ :
